(SİNERJİ GRUBU)
Batı Çim İlköğretim Okulu
Yıldırım Beyazıt İlköğretim Okulu
Doğan Hüsnü Bornovalı
İlköğretim Okulu
İzmir
İSLAM DİNİNE GÖRE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR
Ünite Özeti
Bu ünitede konular, İslam dininin bireyin sakınmasını istediği kötü alışkanlıklardan olan alkollü içki içmek,
uyuşturucu kullanmak, kumar oynamak ve bu türden alışkanlıkların nasıl başladığı, bunlardan
nasıl korunacağı ve kul hakkı ile sınırlandırılacaktır. Öte yandan farkında olmadığımız çoğu zararlı alışkanlıkların yanında cep telefonu, televizyon, internet ve zamanını boşa harcama konularına da yer verilecektir.
Öğrencilerin geçmiş bilgilerini ve yeni kavramları öğrenme düzeylerini belirlemek amacıyla sorular kullanırım. Öğrencilerin birbirlerini daha iyi anlaması ve birbirlerini denemesi için soru sormaya teşvik ederim. Öğrenciler geçmiş ya da şu andaki bilgilere ulaşmak için ve sorularını kaydetmek için günlükler tutarlar
Yine öğrencilerin hazır bulunmuşluklarını ölçmek için hem öğrenci hem de veliler için iki ayrı anket ve broşür kullanılır. Öğrencilere konuyla ilgili sunular aşamalı olarak izlettirilir. Özellikle ilk sunudaki 21 yy becerilerini geliştirmeye yönelik proje temelli sorular eşliğindeki sunu üzerinde durulur. Öğrencilerin kendilerini ifade edebilecekleri uygun ortam hazırlanır, soru sormaları ve yorum yapmaları özendirilir. Daha sonra öğrenciler zararlı alışkanlıklar blogunda yayınlanmak üzere araştırma yapmaları istenir. Video, sesli röportaj, gazete haberleri, hasta yorumları, doktor görüşleri v.s. tüm veriler blogta yayınlanır.
Her bir öğrenci örneği ile ilgili olarak değerlendirme ölçekleri işe koyulur. Öğrenilen bilgiler paylaşıldıkça artar ve yerel basında ve yerel tv. da öğrencilerin konu ile ilgili birikimlerinin paylaşılması sağlanır.
Ders
DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ
Sınıf Seviyesi
İlköğretim 7. sınıf
Gerekli Ortalama Zaman
10 adet kırk dakikalık ders, 5 hafta
Ünitenin Dayanağı
Hedeflenen İçerik Standartları
Alkollü İçki İçmek
Uyuşturucu Kullanmak
Kumar Oynamak
Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor?
Kötü Alışkanlık ve Davranışlardan Nasıl Korunalım?
Başkalarına Zarar Vermek: Kul Hakkı
Diğer Zararlı Alışkanlılar
Cep telefonu kullanım
İnternet ve oyun bağımlılığı
Tv bağımlılığı
Zamanını boşa harcama
Öğrenme Amaçları/Çıktıları (Kazanımları)
İslam dininin yasakladığı kötü alışkanlıkları ayet ve hadislerden araştırır.
Kumar, alkollü içki ve uyuşturucunun bireysel ve toplumsal zararlarını keşfeder.
Sigaranın birey ve toplum sağlığı açısından zararlarını araştırarak çevresinden keşfeder.
Kötü alışkanlık ve davranışların nasıl başladığı hakkında akıl yürütür.
Kötü alışkanlık ve davranışlardan kaçınmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunur.
Başkalarına zarar vermenin kul hakkını ihlal anlamına geleceği bilinciyle kul hakkı konusunda duyarlı olur.
Zararlı alışkanlıkların çok çeşitli olduğunu keşfeder.
Zararlı alışkanlıklardan uzak kalmanın sosyal ortamı iyi seçmekten geçtiği hakkında akıl yürütür.
Zararlı alışkanlıklar yerine kişisel hobi geliştirmenin imkânlarını araştırır.
Öğretim Programı Tasarım Soruları
Temel Soru
Sevdiklerinizin acılı ölümünü görmek size ne hissettirir?
Ünite Soruları
Kumar, alkollü içki ve uyuşturucunun bireysel ve toplumsal zararları ile ilgili örnekler verirmisiniz?
Bağımlılık nedir?
Uyuşturucunun insan vücuduna zararları nelerdir?
Kumar sözcüğününün anlamını açıklayınız?
İçerik Soruları
Zararlı alışkanlıklara bulaşmamak için neler yapabiliriz?
Zararlı alışkanlıkların yaygınlaşma nedenlerini düşününüz.
Size göre zararlı alışkanlıkların başlama nedenlerinlerinden en etkili olanı hangisidir? Neden?
Zararlı alışkanlıklar tanımlamasıyla ne kastedilmektedir?
Hak ve özgürlükleri kısıtlayan kötü alışkanlıklar nelerdir?
Alkol ve uyuşturucunun insan iradesine verdiği zararları açıklayınız.
Kumarın insan iradesine verdiği zararları açıklayınız.
Değerlendirme Planı
Değerlendirme Planı Zaman Çizelgesi
Proje çalışması başlamadan önce
Öğrenciler projeler üzerinde çalışır ve görevlerini tamamlarlar
Proje çalışması
tamamlandıktan sonra
Öğrencilere ön bilgilerinin uyanması için konu öncesi bazı sorular sorulur. Cevapları soruların hemen altında yer alır.
Öğrenenlerden zararlı alışkanlık çeşitlerlirini tesbit edip listelemeleri istenir. Konu üzerinde düşünmeleri ve küçük gurupların kendi aralarrında tartışmaya geçmeleri istenir. (Dikkat çekme hedeflenir.)
Zararlı alışkanlıklar ve sonuçlarını gösteren video gösterilir.
Konu öğrenenlerle beraber soru cevap yöntemi, ders notları, PowerPoint sunusu, tartışma yöntemleri ile aktarılır böylece bilginin kalıcı olması hedeflenir. Ders kaynağı kısmında ders notları ve PowerPoint belgesi de yer alır.
Soru cevap ve proje temelli sorulardan oluşan sunu ile zararlı alışkanlık konusunda tartışma ve beyin fırtınası ortamı sağlanır. Öğrenciler konuşma-tartıma-ifade etme-akıl yürütme ye özendirilir. Öğrencilerin kişisel yaşam deneyimlerine de yer verilerek konunun içselleştirilmesi sağlanır. Örneğin; çevrelerinde zararlı alışkanlıklara yakalanmış kişilerin yaşamlarına odaklanmaları ve gerçekten sağlıklı olup olmadıkları hakkında düşünmeleri sağlanır.
Öğrenciye ders boyunca bilgi verimi sırasında dikkat çekmeye ve öğretmenin rehberlik yapmasına önem verilir. Ders boyunca öğrenciden rastgele zamanlarda sorular sorularak geri bildirimler alınır.
İçselleştirilen konunun açık bir şekilde öğreten tarafından aktarılmasının ardından, verilecek problem duruma öğrencilerin cevap bulması istenir.
Öğrenme eksikleri belirlenmeye çalışılır. Kendi yaşamlarına göz atmaları, günlük yaşamlarının günlüklere nasıl yansıdığı tesbit edilir. Üniteye başlamadan önceki verilerle sonrakiler kıyaslanır. Sosyal sorumluluk projelerine katılmaları , çevresideki zararlılara karşı duyarlılıkları tesbit edilir. Drama yeteneklerini kullanarak ailelerine konu ile ilgili bir sunu gerçekleştirmeleri beklenir.
Bunun dışında öğrencinin ne sıklıkla eğitim sayfasını (blog) ziyaret ettiği özellikle hangi bölümlerle ilgilendiği, ders dahilinde ortak yazışma alanlarını nasıl değerlendirdiğine dair performans değerlendirmesi de yapılır.
Değerlendirme Özeti
Öğrencilerin ders başında bilgilerinin uyanması için verilen soruları cevaplamaya ne kadar gayret gösterdikleri önemlidir (%5). Ne sıklıkla dersin Internet sayfasına girdiklerine dair performans değerlendirmesi (%40) yapılır. Öğrenenler ders boyunca da öğrenilen bilgilerle ilgili farklı zamanlarda sorular sormak süreti ile değerlendirilirler. (%15)Bunlara ek olarak öğrenenler eğitim sonunda klasik bir sınav yapılır. Kendilerinden zararlı alışkanlık ve bağımlılığa karşı daha duyarlı davranışlar göstermeleri beklenir. (%40)
Ünite Ayrıntıları
Önkoşul Becerileri
Öğrencilerin zarar , bağımlık , sağlıklı olmak kavramları ve vücudumuzun organları ve işlevleri hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir.
Öğretim Prosedürleri
Öğrenenlerin geçmiş bilgilerinin uyandırılması için öğrenenlere sorular sorulmuştur. Bu uygulamanın ardından, zararlı alışkanlıkların sonuçlarını gösteren video ile dikkat çekilir ve “eğer sizlerde zararlı alışkanlıklara karşı dikkatli olmazsanız ve yeterince bilgilenmezseniz aynen bu şekildeki insanların durumuna düşersiniz” şeklinde güdülenme yapılır. Ders öğrencilere Hazırlanmış PowerPoint sunumu ve ders notları ile gerçekleştirilir. Konu ile ilgili karikatürler PowerPoint sunumu aralarına serpiştirilir. Öğrencilere farklı zaman aralıkları ile sorular sorulur. Öğrencinin yanıtlaması beklenir. Öğrencinin yanıtlayamaması halinde öğrenciye hatırlatıcı ip uçları verilir. Öğrenci halen soruyu yanıtlayamazsa öğrenciye o bilgi verilir.
Farklılaştırılmış Öğretim İçin Hizmet ve Destekler
Ünite İçin Gerekli Materyal ve Kaynaklar
Teknoloji-Donanım (Gerekli tüm malzemeyi işaretleyin.)
Kamera
Bilgisayar(lar)
Dijital Kamera
DVD Oynatıcı
Internet Bağlantısı
Lazer Disk
Yazıcı
Projeksiyon Sistemi
Tarayıcı
Televizyon
Video Oynatıcı
Video Kamera
Video konferans ekipmanı.
Diğer
Teknoloji –Yazılım (Gerekli tüm yazılımları işaretleyin.)
Veritabanı/İşlem Tablosu
Masaüstü Yayıncılık
E-posta Yazılımı
CD-ROM Ansiklopedi
Resim Düzenleyici
İnternet Web Tarayıcı
Çoklu Ortam
Web Sayfası Geliştirme
Kelime İşlemcisi
Diğer
Basılı Malzemeler
Ders Kitabı, Eğitmenin hazırladığı özel ders materyali, eğitmen tarafından düzenlenmiş karikatürler, resimler , fotoğraflar .
Malzemeler
Teknoloji- yazılım bölümünde belirtilmiştir.
Internet Kaynakları
http://www.yesilay.org.tr/
http://zararlialiskanliklar.blogspot.com/ (Ünite Blogu)
http://www.dikab.com/
http://www.dinibil.com/
http://www.havanikoru.org.tr/
http://www.365gunspor.com
Diğer Kaynaklar
---
21 Mayıs 2009 Perşembe
20 Mayıs 2009 Çarşamba
Kamu Sigara Yasağına Direniyor
Bugün, kapalı alanlarda sigara içme yasağının yıldönümü. Gençlik ve Spor Bayramı gibi anlamlı bir günde başlayan yasak, özel sektörde uygulanan para cezası sayesinde başarıya ulaştı. Ancak devlet memurları, yönetmelikteki boşluğu kullanarak tiryakiliğe devam etmenin yolunu buldu. Kapalı mekânlarda sigara yasağının uygulanmaya başlandığı 19 Mayıs 2008 tarihinin üzerinden bir yıl geçti. Yasak, özel sektörde sonuç verdi, fakat bazı kamu kurumlarında amirlerin yasağa uymaması ve yasağı delenlere ceza uygulamaması sıkıntı oluşturdu. Yasağa göre özel sektör yetkilileri, sigara içenlere izin vermeleri halinde 560 TL'den 5 bin 600 TL'ye kadar cezaya çarptırılıyor. Ancak kamu kuruluşlarında bu ceza geçerli değil. Sigaraya göz yuman mülki amire en fazla mevzuata göre disiplin soruşturması açılabiliyor. Yasağın uygulanabilirliğini artırmak amacıyla harekete geçen Sağlık Bakanlığı, 26-28 Mayıs tarihlerinde Ankara'da 'Tütünle mücadele kapsamında kurumlar arası işbirliği toplantısı' düzenleyecek. Valilik, il sağlık müdürlüğü, belediye ile STK ve yerel medya temsilcilerinin katılacağı toplantılarda özellikle temmuz ayından sonra restoranlar ile kıraathaneleri de kapsayacak olan genel yasağın tavizsiz uygulanmasının önü açılacak. Özellikle üst düzey kamu temsilcilerinden, sorumlu oldukları binalarda yasağa uyması ve denetimi sıkılaştırması istenecek. Yöneticilerin sahip çıkması halinde tiryakilikten kurtulmanın kolaylaşacağını vurgulayan Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oğuz Kılıç, bunun en güzel örneğini tıp fakültesinde gösterdiklerini söyledi. Kılıç'ın verdiği bilgilere göre, 2005'ten bu yana idari yönetim tarafından kurulan ekip, tüm binada herkesi denetime tabi tuttu. Sigara içenlere anında ceza kesilen uygulama, son bir yılda resmiyet kazanınca da sigara kullanım oranı yüzde 42'lerden yüzde 28'lere düştü.
Alkolün ABD'ye zararı 250 milyar $
Alkol tüketimi sonucunda meydana gelen hastalık ve kaza gibi etkenlerin, ABD'ye yılda 250 milyar dolara mal olduğu bildiriliyor. Alkol kullanımını önleme ve alkol tedavisiyle ilgili araştırma yapan bilim adamları, alkol kullanımını önlemeye yönelik önlemlere karşın, ABD'de yetişkinlerin yüzde 5'inin alkole bağımlı sorunlar yaşadığını açıkladı. ABD'de aşırı alkol tüketicilerine uygulanan özel tedavi yöntemleriyle, bu kişilerin tükettikleri alkol miktarının 9 ayda yüzde 35 oranında azaltılabildiği kaydediliyor. California Endowment, Washington ve Kentucky üniversitelerinde uygulanan alkol tedavi programlarında, doktorların 5 dakikalık tavsiyelerinin bile alkoliklerde tedaviye yönelik sonuç verdiği kaydediliyor. 1970-1983 yılları arasında 17 sanayileşmiş ülkede yapılan araştırmalarda, radyo ve televizyonlarda yapılan alkol reklamlarının alkol tüketimini yüzde 16 ve trafik kazalarını yüzde 10 oranlarında artırdığı belirlendi. CHICAGO
Alpay: Yılbaşı alkol bayramı olmasın
Yılbaşında insanların tüketim ve alkole yönlendirildiğini söyleyen Türkiye Yeşilay Derneği üyesi Attila Alpay, "Yılbaşını alkol bayramı yapmayın." uyarısında bulundu.
Türkiye'de özellikle gençler arasında alkol tüketiminin her geçen gün daha fazla arttığını söyleyen Yeşilay Derneği üyesi ve Çorum Eğitim Sorumlusu Attila Alpay, yeniyıl bahanesiyle alkol tüketiminin yine had safhada olacağını söyledi. Geçen yıl Çorum'da bir gecede iki yüz tanker alkol tüketildiğini kaydeden Attila Alpay, "İnsanlarımız yılbaşı bahanesiyle yine alkol batağına batacak ve daha fazla içki içecek. Tekel'in alkol kısmının satılmasıyla fiyatlarda yüzde 60'lara varan indirimler olmuş ve bu da alkol satışlarının patlamasına neden olmuştur." dedi. Türkiye'de sigara ile mücadele tasarısının daha yeni kabul edilmesine rağmen alkolle mücadelenin kimsenin gündeminde olmadığını dile getiren Alpay, gençlerin alkol batağına çekildiği kaydetti.
Tayland'da sigara görüntüsü de yasak
Tayland hükümeti, ülkedeki sigara içme oranını en aza indirmek için sigaranın görüntüsünü de yasakladı.
Geçtiğimiz yıllarda kapalı alanlarda sigara içilmesini yasaklayan hükümet, daha sonra otobüs, uçak ve benzeri taşıtlarda sigara içilmesini men etmiş, TV'lerde sigaraya yasak getirmişti. Hükümet en son olarak 24 Eylül 2005'te çıkardığı kanunla sigaranın her türlü görüntüsünü yasakladı. Kanuna göre satış noktalarında sigara paketlerinin gösterilmesi yasak. Bu nedenle sigara gizli bölmede satılıyor. Hamza Can, Bangkok
Çocuklarınıza da sigara içirmeyin!
Günde 20 sigara içilen evdeki bir çocuk, 5 sigara içmiş gibi dumandan etkileniyor. Pasif içicilik sigara içilen bir ortamda sigara içmeyen kişinin dumana maruz kalması olarak ifade ediliyor.Pasif içiciler de aktif içiciler gibi dumandan etkileniyor. Türkiye'de çocukların yüzde 70'i, pasif içici konumunda. Pasif içiciler, sigara içenlerin yakalandıkları hastalıkların tümüne yakalanabiliyor. Pasif içicilerinde de sigara içmeyenlere göre kalp damar hastalıklarına yakalanma riski yüzde 30 oranında artıyor. Eğer bir evde günde 20 sigara içiliyorsa, çocuk da 5 sigara içmiş gibi oluyor.
Çok sigara içen çok horluyor
ABD'de yapılan bir araştırma, sigara içen, sigara içilen ortamda bulunan ve sigarayı bırakmış kişilerin, hiç sigara içmeyenlere oranla daha çok horladıklarını ortaya koydu.
'American Journal of Respiratory and Critical Care'de sonuçları yayımlanan araştırma, yaşları 25 ila 54 olan 15 bin kişi üzerinde yapıldı. Araştırma sigara içmenin, horlamanın etkenleri arasında yüzde 17,1 ile obeziteden daha etkili olduğunun altını çiziyor. Araştırmada sigara içmediği halde sigara dumanına maruz bırakılan kişilerin de sigaraya tamamen uzak olanlara oranla daha çok horladığını saptaması olduğuna dikkat çekildi.
06 Mayıs 2006, Cumartesi
'American Journal of Respiratory and Critical Care'de sonuçları yayımlanan araştırma, yaşları 25 ila 54 olan 15 bin kişi üzerinde yapıldı. Araştırma sigara içmenin, horlamanın etkenleri arasında yüzde 17,1 ile obeziteden daha etkili olduğunun altını çiziyor. Araştırmada sigara içmediği halde sigara dumanına maruz bırakılan kişilerin de sigaraya tamamen uzak olanlara oranla daha çok horladığını saptaması olduğuna dikkat çekildi.
06 Mayıs 2006, Cumartesi
Sigara içen Güiza'ya tepkiFenerbahçe'nin İspanya'nın Mallorca kulübünden transferi Daniel Güiza'nın sigara içmesi tepki çekti.
Geçen hafta Bağdat Caddesi'nde bir kafede arkadaşları ile birlikte oturan İspanyol golcünün, arka arkaya sigara tüttürdüğü ortaya çıktı. Güiza'nın yaklaşık 2,5 saat kaldığı mekânda alkollü içecek de kullandığı ve bu süre içinde 10 sigara bitirdiği öğrenildi. İnternet sitesine yorum yapan taraftarlar, bu seviyedeki futbolcunun bir tiryaki gibi sigara içmesine tepki gösterdi.
14 Mayıs 2009 Perşembe
Her 10 öğrenciden 3'ü sigarayı denemiş
14 Mayıs 2009 19:07
MANİSA İl Tütün Kurulu, 31 Mayıs'taki ‘Sigarayı Bırakma Günü'nde yapılacak etkinlikleri belirlemek ve 19 Temmuz 2009 tarihinde kahve, birahane ve barlarda uygulamaya geçecek konulacak sigara içme yasağının ön çalışması için Manisa Sağlık İl Müdürlüğü'nde bir araya geldi. Toplantıya sunulan anket çalışmasında ise, 10 öğrenciden 3'ünün sigarayı 1 kez bile olsa denediği ortaya çıktı.
Toplantının başkanlığını yapan Vali Yardımcısı Salih Gürhan, sigara ile ilgili olarak 19 Mayıs 2008 tarihinden itibaren uygulamaya geçen 4207 sayılı kanun gereğince bu zamana kadar sadece denetlediklerini, cezai işlem yapamadıklarını söyledi. Gürhan, “Bireysel değil toplumsal çalışma yaptık. Artık sigaranın zararlarını anlatmanın anlamı yok. Kanun yürürlüğe girdiği günden bu zamana kadar yaptığımız denetimlerin hiçbirinde cezai işlem uygulamadık. Geçen süreçte gözleme ve dinleme pozisyonundaydık. Yaptığımız denetimlerde 1 ambulans şoförünün, 1 minibüsçünün sigara içtiğini gördük. Ama sadece uyarıda bulunduk. Sempatik olarak vatandaşımıza yaklaşık. Ama bu sempatiklik 19 Temmuz 2009 tarihinden sonra bitiyor” dedi.
Bu tarihten sonra ağır yükümlülükler geleceğini ve artık devletin ‘antipatik’ yüzünün görünmeye başlayacağını kaydeden Gürhan, “Cezai işlem uygulayacağız. 19 Temmuz 2009'dan itibaren birahane, bar ve kahvelerde sigara içmek yasak. Hangi kurum, kuruluş, işyeri olursa olsun yasağa uymazsa para cezası uygulayacağız.”
Bu tarihinin sigarayı bırakma konusunda dönüm noktası olacağını söyleyen Gürhan, yasak olan yerlerde sigara içenlere 69 TL ceza bulunduğunu anlatırken “Yasakların uygulanması ve tedbirlerin alınması ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletme sorumluları, işletme izni veren kurum tarafından yazılı olarak uyarılacak. Uyarıya rağmen verilen sürede yükümlülüklerini yerine getirmeyenler, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında mahalli mülki amiri tarafından 560 TL’den 5 bin 600 TL’ye kadar idari para cezası ile cezanlandırılacaktır. Ayrıca işyerlerinde, kamu kurum ve kuruşlarda ‘Sigara İçilmez Levhası’ bulundurmayanlara bin 200 TL parasal cezai işlem uygulanacak” dedi.
Manisa İl Tütün Kurulu üyesi CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim görevlisi Dr. Gökben Yaslı, il merkezinde liseler arasında yaptığı anket çalışmasının sonuçlarını katılımcılara sundu.
Dr. Yaslı, Cumhuriyet, Manisa ve Polinas Endüstri Meslek Lisesi'nde 1739 öğrenciyi kapsayan ankette, her 10 öğrenciden 32ünün hayatında 1 kere bile olsa sigara denediğinin ortaya çıktığını söyledi. Yaslı, “15 yaş grubunda kız öğrencilerin yüzde 34'ü, erkek öğrencilerin yüzde 32,6'sı, 16 yaşta kızların yüzde 35,7, erkeklerin yüzde 35,3'ü ve 17 yaş grubunda kızların yüzde 30,2'si erkeklerin de yüzde 32,2'si hayatında bir defaya mahsus sigara içmişler. Görülüyor ki Manisa'da 10 öğrencimizden 3’ü hayatında en az bir defa sigara ile tanışmış” dedi. (AA)
MANİSA İl Tütün Kurulu, 31 Mayıs'taki ‘Sigarayı Bırakma Günü'nde yapılacak etkinlikleri belirlemek ve 19 Temmuz 2009 tarihinde kahve, birahane ve barlarda uygulamaya geçecek konulacak sigara içme yasağının ön çalışması için Manisa Sağlık İl Müdürlüğü'nde bir araya geldi. Toplantıya sunulan anket çalışmasında ise, 10 öğrenciden 3'ünün sigarayı 1 kez bile olsa denediği ortaya çıktı.
Toplantının başkanlığını yapan Vali Yardımcısı Salih Gürhan, sigara ile ilgili olarak 19 Mayıs 2008 tarihinden itibaren uygulamaya geçen 4207 sayılı kanun gereğince bu zamana kadar sadece denetlediklerini, cezai işlem yapamadıklarını söyledi. Gürhan, “Bireysel değil toplumsal çalışma yaptık. Artık sigaranın zararlarını anlatmanın anlamı yok. Kanun yürürlüğe girdiği günden bu zamana kadar yaptığımız denetimlerin hiçbirinde cezai işlem uygulamadık. Geçen süreçte gözleme ve dinleme pozisyonundaydık. Yaptığımız denetimlerde 1 ambulans şoförünün, 1 minibüsçünün sigara içtiğini gördük. Ama sadece uyarıda bulunduk. Sempatik olarak vatandaşımıza yaklaşık. Ama bu sempatiklik 19 Temmuz 2009 tarihinden sonra bitiyor” dedi.
Bu tarihten sonra ağır yükümlülükler geleceğini ve artık devletin ‘antipatik’ yüzünün görünmeye başlayacağını kaydeden Gürhan, “Cezai işlem uygulayacağız. 19 Temmuz 2009'dan itibaren birahane, bar ve kahvelerde sigara içmek yasak. Hangi kurum, kuruluş, işyeri olursa olsun yasağa uymazsa para cezası uygulayacağız.”
Bu tarihinin sigarayı bırakma konusunda dönüm noktası olacağını söyleyen Gürhan, yasak olan yerlerde sigara içenlere 69 TL ceza bulunduğunu anlatırken “Yasakların uygulanması ve tedbirlerin alınması ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletme sorumluları, işletme izni veren kurum tarafından yazılı olarak uyarılacak. Uyarıya rağmen verilen sürede yükümlülüklerini yerine getirmeyenler, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında mahalli mülki amiri tarafından 560 TL’den 5 bin 600 TL’ye kadar idari para cezası ile cezanlandırılacaktır. Ayrıca işyerlerinde, kamu kurum ve kuruşlarda ‘Sigara İçilmez Levhası’ bulundurmayanlara bin 200 TL parasal cezai işlem uygulanacak” dedi.
Manisa İl Tütün Kurulu üyesi CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim görevlisi Dr. Gökben Yaslı, il merkezinde liseler arasında yaptığı anket çalışmasının sonuçlarını katılımcılara sundu.
Dr. Yaslı, Cumhuriyet, Manisa ve Polinas Endüstri Meslek Lisesi'nde 1739 öğrenciyi kapsayan ankette, her 10 öğrenciden 32ünün hayatında 1 kere bile olsa sigara denediğinin ortaya çıktığını söyledi. Yaslı, “15 yaş grubunda kız öğrencilerin yüzde 34'ü, erkek öğrencilerin yüzde 32,6'sı, 16 yaşta kızların yüzde 35,7, erkeklerin yüzde 35,3'ü ve 17 yaş grubunda kızların yüzde 30,2'si erkeklerin de yüzde 32,2'si hayatında bir defaya mahsus sigara içmişler. Görülüyor ki Manisa'da 10 öğrencimizden 3’ü hayatında en az bir defa sigara ile tanışmış” dedi. (AA)
13 Mayıs 2009 Çarşamba
ZARARLI ALIŞKANLIKLAR (ALKOL, MADDE VE SİGARA) EDİNMEMEk İÇİN NELER YAPABİLİRİM?
Alkol, sigara, uyuşturucu madde gibi zararlı alışkanlıkların tüm dünyada tehlikeli boyutlarda yaygınlaşması ülkemizi de tehdit eden bir problemdir. Lise ve üniversite öğrencileri ile yapılan çalışmalarda zararlı alışkanlıklara başlama yaşının 20 yaşın altına düştüğü görülmüştür.
Zararlı alışkanlıkların yerleşmesini çoğaltan şey toplumların bu alışkanlıklara bakış açısıdır. İslam ülkeleri ve Hindistan da toplumsal olarak alkolü yasaklamaları bireysel düzeyde olumlu sonuç vermemiştir. Çocukları ve gençleri bu maddelerin yarattığı alışkanlıkların etkileri konusunda bilinçlendiren toplumlar alışkanlıkların yerleşmemesinde daha başarılı olmuşlardır.
· Hiçbir alkol bağımlısı bir gün bağımlısı olacağı düşüncesiyle alkole başlamamıştır.
· Paket, paket içilen sigaralarla sağlığını bu kadar tehlikeye atan nikotin bağımlısı sigara içmeye başladığı ilk günlerde belki sadece arkadaşlara özenmek vakit geçirmek, akranları gibi davranmanın dışında bir şey düşünmemiştir.
· Sorunlardan ve kaygılardan kurtulmak için bir doktor kontrolü olmaksızın birkaç yatıştırıcı ilaç alan genç insan bu ilaçlara bağımlı hale geliverdiğini belki de ancak bağımlılık aşamasında fark etmiştir.
· Bu gün sahip olduğu ahlaki değerleri hiçe sayarak kumar tutkusu ile hem kendi hem de yakınlarının yaşamını altüst eden kumar bağımlısı belki de gençlik yıllarında heyecan arayışının ve psikolojik olarak gelişmemişliğinin farkında olsa bu ağır soruna gereken önlemleri kendisi bulabilir.
Gençlik yıllarında ve daha ileriki yaşam içinde kişiliği geliştirmek ve yaşamı çok olumsuz etkileyecek maddeler hakkında bilgi sahibi olmak pek çok genci koruyabilir. (Kasatura, 1998)
Gencin Zararlı Alışkanlıklarla Tanışma Dönemi: Gençlik, değişim ve toplumda yer edinme dönemidir. Genç, doğumdan itibaren bağımlı olduğu anne ve babasından bağımsız hale gelirken arkadaşlarına bağlanır ve onların baskısına açık bir hale gelir. Bu dönemde kimlik gelişimi gerçekleşmekte, toplumsal roller belirginleşmektedir. Bunlarla ilgili yaşanan zorluklar güçsüzlük, yabancılaşma ve isyan duygularını ortaya çıkarır.
Anne ve babadan bağımsız hale gelen genç, davranışlarını bir arkadaş grubu içerisinde deneyerek geliştirir. Arkadaş grubu içinde reddedilme bir genç için en zor durumlardan biridir. Sigara, alkol, tiner, bali gibi herhangi bir zararlı madde kullanımı o arkadaş grubunda kural haline gelmişse, o grubun elamanı olmak için bir şart gibiyse, gruptan dışlanma ya da alay edilme endişesi gence zararlı maddenin etkilerinden daha korkunç gelir. Sigara, alkol, tiner, bali gibi zararlı maddelerin kullanımı bu şekilde kötü arkadaş çevresinin etkisi veya baskısı ile başlamaktadır.
Gençlik döneminde kötü sonuçlar kolaylıkla göz ardı edilmekte ve bana bir şey olmaz düşüncesi oluşmaktadır.
Genç geleceğini düşünmeden o anki zevkini düşündüğü için sigara, alkol, tiner, bali ve esrar gibi zararlı maddelerle kolaylıkla tanışabilmektedir.
Sigara zararlı maddelere başlangıcın ilk basamağıdır. Gençlerdeki alkol bağımlılığının en güçlü belirleyicisi sigaradır. Sigara bağımlısı gençlerin büyük çoğunluğu alkolik değildir. Ama alkolik gençler arasında sigara tiryakisi olmayan yok gibidir.
Esrar en sık kullanılan yasadışı zararlı maddedir ve diğer yasadışı zararlı maddelere geçiş maddesidir. Esrar kullanımı tembellik yapar ve okul başarısını düşürür. Bu sıkıntıyı atlatmak isteyen genç daha çok esrar kullanmaya başlar.
Sigara ile başlayan zararlı madde kullanımı alkol, esrar, bali, tiner gibi maddelerin kullanımı ile devam eder. Genel olarak uçucu maddeler yani tiner, bali ve çakmak gazı gibi maddeler koklama yolu ile özellikle çocuklar tarafından kötüye kullanılmaktadır. Bu uçucu maddelerin çocuklar arasında en fazla kullanılanları bali ve tinerlerdir. Diğer uçucu zararlı maddeler ise tırnak cilası çıkaran maddeler oje, vernik, çakmak gazıdır. Bu maddelerin koklanması insan vücuduna zarar vermektedir. Bu uçucu zararlı maddeleri kullanma yaşı 7-19 yaşlar arasında görülmekle birlikte 4 -6 yaş arası çocuklarda da rastlanmaktadır. Özellikle işsizlik, aile sorunları, toplum dışında kalma, olumsuz benlik algısı ve kısıtlı rahatlama imkânı olanlarda, spor ve hobileri için yetişkin gözetimi olmayanlarda risk yüksektir. Sosyoekonomik düzeyin düşüklüğü, anne babasının alkol veya uyuşturucu kullanımı, arkadaş etkisi, toplum genelinden kopmuş olanlar ve işleri sebebiyle bu maddelerle sık karşılaşanlarda risk yüksektir.
Gençlerin Zararlı Maddelere Başlama Nedenleri
Uyuşturucu bağımlılığının nedenleri karmaşık ve çeşitlidir. Yalnızlık, endişe, acı, mutsuzluk, reddedilme ve gereksinimlerini karşılayamama gibi olumsuzluklardan kaçış nedenlerin başında gelmektedir.
1) Bireye Bağlı Nedenler:
· Bazı araştırmalar madde kullanımına yakın kişilik özelliklerinden bahsetmektedir. Buna göre; düşüncelerde negatiflik, duygularda sık değişim, fevri davranışlar, tatminsizlik ve huzursuzluk ortak özellikler olarak göze çarpmaktadır. Hafif derecede depresyon içinde bulunan bu kişiler kuruntulu ve karamsar bir ruh halindedir.
· Kişilik bozukluklarından paranoid, şizopital ve anti sosyal tip bozukluklarda alkol ve madde kullanmaya yatkınlık sık görülmektedir.
· İçme önerisinin reddedilmesiyle arkadaşın kaybedilme korkusu uyuşturucuya başlama sebebi olabilmektedir. Uyuşturucu kullanmayı geri çeviremeyen gençlerde kendini denetleme ve iç disiplin yeteri kadar gelişmemiştir.
· Uyuşturucu kullanan kişiler duyguların ve bedenin yeni heyecanlar yaşama isteğini, kısa süreli de olsa zevk alma arzusunu çok yoğun yaşarlar. Uyuşturucu kullanmanın tehlikelerinin farkında olsalar da, yatıştıramadıkları bu heyecan isteklerine ve cüret gerektiren deneme arzularına yenik düşerler. Özellikle bana bir şey olmaz düşüncesinin yaygın olduğu ergenlik döneminde risk alıcı davranışların etkisiyle bütün zararlarına rağmen madde kullanmak, çılgınlık yapma yolu olarak görülmekte ve olası kötü sonuçları göz ardı edilmektedir.
· Çoğu zaman gençler kendisini farklı bir birey olarak ortaya koyma ve anne babasının bir kopyası olmadığını gösterme çabasıyla, bağımsızlıklarına ve eğlenceye düşkün, macera seven, yerleşik değerleri ve kuralları çiğneme eğilimi gösteren özellikler sergilerler. Çevre ve geleneklerin baskısını kırma ve onlardan bağımsız olduklarını gösterme isteği madde kullanımında etkili olmaktadır.
· Genç, riskli davranışların kendisini diğerlerinden farklı kıldığını ve akranları tarafından hayranlıkla karşılandığını düşündüğünde davranışın tekrarlanma olasılığı artmaktadır.
· Bazı uyuşturucuların yaratıcılık verdiği, öğrenmeyi kolaylaştırdığı hakkındaki yanlış inanışlar denemeye yol açabilmektedir.
· Ailelerinden normal ilgi ve sevgi gördükleri halde kendi kişiliklerinin buna yatkın olması nedeniyle bazı gençlerde madde kullanımı görülebilmektedir.
2) Anne Babaya Bağlı Nedenler:
Bağımlılık çocukluk çağında ekilen, gençlik ve yetişkinlik çağında gelişen bir davranış biçimidir. Başta anne baba olmak üzere bazı kişilere ya da bu kişilerin yerini alan nesnelere karşı bağımlılık oluşabilir. Çocukluk çağında anne babanın ve toplumsal çevrenin etkisiyle gelişen bağımlılık tohumu bağımlılığı güdü haline getirir. Bunda;
·Anne ve babanın hem birbirleri hem de çocuk ile ilişkisinin bozuk olması,
·Yeterli destek ve sevgi sağlanmadığından çocuğun kendini yalnız hissetmesi
·Çocuğun yaptığı güzel şeylere ilgisiz kalınması veya ödül verilmeyişi,
·Çocuğa çok sık suçluluk duygusu yaşatılması,
·Otoriter, baskıcı veya aşırı koruyucu tutumları,
·Disiplin anlayışında kararsızlık ve tutarsızlık,
·Gencin alkol kullanmasına karşı fazla toleranslı tutum,
·Göç, işsizlik, kayıp ve düşük okul başarısı gibi yaşam stresleri,
·Aile içinde cinsel ya da fiziksel taciz yaşanması,
·Anne ya da babanın veya her ikisinin alkol ve/veya madde kullanması,
·Anne ve babanın boşanmış ya da birinin hayatta olmadığı tek ebeveynli aileler etkili olmaktadır.
3) Çevreye Bağlı Nedenler:
· Ergenlik yıllarında uyuşturucuyu denemede akranların rolü büyüktür. Madde kullanan arkadaş grupları içinde olmak uyuşturucuya bulaşmanın başlıca nedenleri arasında yer alır. Anne babadan bağımsızlaşma sürecindeki genç, davranışlarını grup içerisinde deneyerek geliştirir. Grupta rahat etmek ve saygı duyduğu çocuklara iyi görünmek ister. Grupta belli tarzda davranışın onaylanması bir güvenlik duygusu yaratır. Diğer yandan grup tarafından reddedilmek çok korkutucudur. Genç, madde kullanımının bir norm olduğu grupta yerini kaybetme ve alay edilme endişesi yaşar. Grupta kalabilmek için boyun eğme, inanma, özdeşleşme süreçlerinden bir ya da birkaçını kullanarak grubun ortak amaçlarını ve ilkelerini benimsemeye başlar. Gruptaki davranış kalıbı uyuşturucu almak ise uyuşturucu alır.
· Grup içinde olmaktan mutlu olan, içinde bulunduğu ortamda rol sahibi olduğuna inanan genç insan kendisini başkalarından farklı ve üstün görür. Alkol ve madde kullanımını bir saygınlık simgesi olarak kabul eder. Kendisini ortak kültürden soyutlar, ortak kültüre karşı kızgınlık, nefret gibi duygular besler ve bu duyguların etkisi altında maddeyi kullanması süreklilik kazanabilir.
· Bir toplumda madde kullanımının kabul görmesi madde kullanan kişi sayısının artırır. Örneğin gençler alkol ve madde kullanımına toplumsal olarak kabul edilmiş sigara ve alkolle başlamakta, bağımlı olma riskini taşıyanlar zamanla öteki maddelere geçmektedir.
· Uyuşturucu maddenin çevrede bulunması ve elde edilebilir olması madde kullanımını arttırabilmektedir. Eğer çevrede madde yoksa kullanma olasılığı azalabilir.
Madde Kullanımının Önlenmesinde Anne Babaya Öneriler:
· İyi bir dinleyici olmadığı için çocuğunu anlamayan, kendi değerlerini empoze ederek çocuğun kendi değerlerini geliştirmesine fırsat tanımayan ebeveynlerin ileride çocuklarıyla sorun yaşayacağı bir gerçektir. Anne babanın şefkati, ilgisi, çocuklar ile geçirdiği zaman ve onlara karşı tutumu, madde kullanımını belirleyici etkenler olarak değerlendirilmektedir.
· Ülkemizde yapılan bir araştırmada ailelerin çocuklarının madde kullandığını öğrenmesinin çocukların maddeye alıştıktan iki yıl sonra gerçekleştiği anlaşılmıştır. Bu olgu ailelerin konu ile ilgilisiz olduklarını göstermektedir.
· Uyuşturucu maddeler ve bağımlılık konusunda en önemli risk grubunu gençler oluşturduğu için ailenin önemi çok büyüktür. Anne ve babanın çocuğunun uyuşturucuya bulaşmaması için yapacağı bazı davranış ve girişimler vardır. Bunlar aslında ailenin her koşulda uyması gereken temel kuraldır.
· Her anne baba çocuğu ile güçlü bir sevgi ilişkisi kurmalıdır. Bu sevgi ilişkisi içerisinde çocuğa doğru ve yanlışları öğretmek çok daha kolay olacaktır.
· İyi bir dinleyici olmak ve çocukla duyguların paylaşıldığı bir iletişim kurmak çok önemlidir. Bunun için anne babalar çocuklarını hiç yorum yapmadan, tavsiye ya da yönlendirmede bulunmadan dinleyebilmelidir.
· Aile içi iletişimin kaliteli olması, anne babaların çocuklarının sorunlarından zamanında haberdar olmalarından ve sorunların kemikleşmeden erken müdahaleyle çözümlenmesine imkân sağlar.
· Çocukları bu maddelerden uzak tutma yollarının başında anne babaların bu maddelerden uzak olması gelir.
· Çocuğu eğitmek için koyulan kuralların mantıklı ve birbiriyle tutarlı olmalıdır. Sınırları belirli olan bu kuralları nedenleri çocuğa açıklanmalıdır.
· Uygulanmayan kurallar koymak ilişkiyi bozacağı için kurallar konulduktan sonra mutlaka tam olarak uygulanmalıdır. Kuralların her yerde ve her zaman geçerli olmasına dikkat edilmelidir.
· Ailenin bu konuyu evde konuşmaktan kaçınması sorunu tabu haline getirebilir. Anne babanın kendi çocuğunun uyuşturucu kullanmayacağına ilişkin bir kanıya varıp böyle bir sorun ile karşılaşıncaya kadar beklemesi hata olur.
· Çocukla bu konuda konuşurken hemen bazı öğütler ve kendinden örnekler vermek doğru olmaz. Ebeveynler kimi zaman duymaktan hoşlanmayacakları sözler işitmeye de hazır olmalıdır. Dinlerken anlamaya önem vermek ve çocuğun sözü bitmeden söze başlamamak gerekir.
· Aile kendi değerleri hakkında çocuğa bilgi vermelidir. Çocuğun anlayacağı bir şekilde aile değerleri anlatıldıktan sonra, çocuğun bunları anladığından emin olunmalıdır. Aile değerlerinin dürüstlüğe, sorumluluk almaya, kendini geliştirmeye ve hayata karşı olumlu bakmaya dayandığı ailelerin çocuklarında uyuşturucu kullanımı daha az görülmektedir.
· Ergene arkadaş baskısıyla başa çıkmada yardımcı olmak gerekir. Arkadaş baskısının çok önemli olduğu bu dönemde, arkadaşın sunduğu uyuşturucuyu geri çevirmek özgüvenli ve kendinden emin bir ergen için bile zordur.
· Evde ve dışarıda çocuğun gözlenmesi önemlidir. Anne baba çocuklarının arkadaşlarını ve onların ailelerini tanımaya çalışmalıdır. Gözleme süreci içerisinde suçlayıcı ve yargılayıcı davranışlardan kaçınılmalı, gözlemenin takip etmek olmadığı unutulmamalıdır. Gözlemin, çocuğun bunu ailenin ona olan yakın ilgisi olarak algılayacağı biçimde yapılması gerekir.
Zararlı alışkanlıkların yerleşmesini çoğaltan şey toplumların bu alışkanlıklara bakış açısıdır. İslam ülkeleri ve Hindistan da toplumsal olarak alkolü yasaklamaları bireysel düzeyde olumlu sonuç vermemiştir. Çocukları ve gençleri bu maddelerin yarattığı alışkanlıkların etkileri konusunda bilinçlendiren toplumlar alışkanlıkların yerleşmemesinde daha başarılı olmuşlardır.
· Hiçbir alkol bağımlısı bir gün bağımlısı olacağı düşüncesiyle alkole başlamamıştır.
· Paket, paket içilen sigaralarla sağlığını bu kadar tehlikeye atan nikotin bağımlısı sigara içmeye başladığı ilk günlerde belki sadece arkadaşlara özenmek vakit geçirmek, akranları gibi davranmanın dışında bir şey düşünmemiştir.
· Sorunlardan ve kaygılardan kurtulmak için bir doktor kontrolü olmaksızın birkaç yatıştırıcı ilaç alan genç insan bu ilaçlara bağımlı hale geliverdiğini belki de ancak bağımlılık aşamasında fark etmiştir.
· Bu gün sahip olduğu ahlaki değerleri hiçe sayarak kumar tutkusu ile hem kendi hem de yakınlarının yaşamını altüst eden kumar bağımlısı belki de gençlik yıllarında heyecan arayışının ve psikolojik olarak gelişmemişliğinin farkında olsa bu ağır soruna gereken önlemleri kendisi bulabilir.
Gençlik yıllarında ve daha ileriki yaşam içinde kişiliği geliştirmek ve yaşamı çok olumsuz etkileyecek maddeler hakkında bilgi sahibi olmak pek çok genci koruyabilir. (Kasatura, 1998)
Gencin Zararlı Alışkanlıklarla Tanışma Dönemi: Gençlik, değişim ve toplumda yer edinme dönemidir. Genç, doğumdan itibaren bağımlı olduğu anne ve babasından bağımsız hale gelirken arkadaşlarına bağlanır ve onların baskısına açık bir hale gelir. Bu dönemde kimlik gelişimi gerçekleşmekte, toplumsal roller belirginleşmektedir. Bunlarla ilgili yaşanan zorluklar güçsüzlük, yabancılaşma ve isyan duygularını ortaya çıkarır.
Anne ve babadan bağımsız hale gelen genç, davranışlarını bir arkadaş grubu içerisinde deneyerek geliştirir. Arkadaş grubu içinde reddedilme bir genç için en zor durumlardan biridir. Sigara, alkol, tiner, bali gibi herhangi bir zararlı madde kullanımı o arkadaş grubunda kural haline gelmişse, o grubun elamanı olmak için bir şart gibiyse, gruptan dışlanma ya da alay edilme endişesi gence zararlı maddenin etkilerinden daha korkunç gelir. Sigara, alkol, tiner, bali gibi zararlı maddelerin kullanımı bu şekilde kötü arkadaş çevresinin etkisi veya baskısı ile başlamaktadır.
Gençlik döneminde kötü sonuçlar kolaylıkla göz ardı edilmekte ve bana bir şey olmaz düşüncesi oluşmaktadır.
Genç geleceğini düşünmeden o anki zevkini düşündüğü için sigara, alkol, tiner, bali ve esrar gibi zararlı maddelerle kolaylıkla tanışabilmektedir.
Sigara zararlı maddelere başlangıcın ilk basamağıdır. Gençlerdeki alkol bağımlılığının en güçlü belirleyicisi sigaradır. Sigara bağımlısı gençlerin büyük çoğunluğu alkolik değildir. Ama alkolik gençler arasında sigara tiryakisi olmayan yok gibidir.
Esrar en sık kullanılan yasadışı zararlı maddedir ve diğer yasadışı zararlı maddelere geçiş maddesidir. Esrar kullanımı tembellik yapar ve okul başarısını düşürür. Bu sıkıntıyı atlatmak isteyen genç daha çok esrar kullanmaya başlar.
Sigara ile başlayan zararlı madde kullanımı alkol, esrar, bali, tiner gibi maddelerin kullanımı ile devam eder. Genel olarak uçucu maddeler yani tiner, bali ve çakmak gazı gibi maddeler koklama yolu ile özellikle çocuklar tarafından kötüye kullanılmaktadır. Bu uçucu maddelerin çocuklar arasında en fazla kullanılanları bali ve tinerlerdir. Diğer uçucu zararlı maddeler ise tırnak cilası çıkaran maddeler oje, vernik, çakmak gazıdır. Bu maddelerin koklanması insan vücuduna zarar vermektedir. Bu uçucu zararlı maddeleri kullanma yaşı 7-19 yaşlar arasında görülmekle birlikte 4 -6 yaş arası çocuklarda da rastlanmaktadır. Özellikle işsizlik, aile sorunları, toplum dışında kalma, olumsuz benlik algısı ve kısıtlı rahatlama imkânı olanlarda, spor ve hobileri için yetişkin gözetimi olmayanlarda risk yüksektir. Sosyoekonomik düzeyin düşüklüğü, anne babasının alkol veya uyuşturucu kullanımı, arkadaş etkisi, toplum genelinden kopmuş olanlar ve işleri sebebiyle bu maddelerle sık karşılaşanlarda risk yüksektir.
Gençlerin Zararlı Maddelere Başlama Nedenleri
Uyuşturucu bağımlılığının nedenleri karmaşık ve çeşitlidir. Yalnızlık, endişe, acı, mutsuzluk, reddedilme ve gereksinimlerini karşılayamama gibi olumsuzluklardan kaçış nedenlerin başında gelmektedir.
1) Bireye Bağlı Nedenler:
· Bazı araştırmalar madde kullanımına yakın kişilik özelliklerinden bahsetmektedir. Buna göre; düşüncelerde negatiflik, duygularda sık değişim, fevri davranışlar, tatminsizlik ve huzursuzluk ortak özellikler olarak göze çarpmaktadır. Hafif derecede depresyon içinde bulunan bu kişiler kuruntulu ve karamsar bir ruh halindedir.
· Kişilik bozukluklarından paranoid, şizopital ve anti sosyal tip bozukluklarda alkol ve madde kullanmaya yatkınlık sık görülmektedir.
· İçme önerisinin reddedilmesiyle arkadaşın kaybedilme korkusu uyuşturucuya başlama sebebi olabilmektedir. Uyuşturucu kullanmayı geri çeviremeyen gençlerde kendini denetleme ve iç disiplin yeteri kadar gelişmemiştir.
· Uyuşturucu kullanan kişiler duyguların ve bedenin yeni heyecanlar yaşama isteğini, kısa süreli de olsa zevk alma arzusunu çok yoğun yaşarlar. Uyuşturucu kullanmanın tehlikelerinin farkında olsalar da, yatıştıramadıkları bu heyecan isteklerine ve cüret gerektiren deneme arzularına yenik düşerler. Özellikle bana bir şey olmaz düşüncesinin yaygın olduğu ergenlik döneminde risk alıcı davranışların etkisiyle bütün zararlarına rağmen madde kullanmak, çılgınlık yapma yolu olarak görülmekte ve olası kötü sonuçları göz ardı edilmektedir.
· Çoğu zaman gençler kendisini farklı bir birey olarak ortaya koyma ve anne babasının bir kopyası olmadığını gösterme çabasıyla, bağımsızlıklarına ve eğlenceye düşkün, macera seven, yerleşik değerleri ve kuralları çiğneme eğilimi gösteren özellikler sergilerler. Çevre ve geleneklerin baskısını kırma ve onlardan bağımsız olduklarını gösterme isteği madde kullanımında etkili olmaktadır.
· Genç, riskli davranışların kendisini diğerlerinden farklı kıldığını ve akranları tarafından hayranlıkla karşılandığını düşündüğünde davranışın tekrarlanma olasılığı artmaktadır.
· Bazı uyuşturucuların yaratıcılık verdiği, öğrenmeyi kolaylaştırdığı hakkındaki yanlış inanışlar denemeye yol açabilmektedir.
· Ailelerinden normal ilgi ve sevgi gördükleri halde kendi kişiliklerinin buna yatkın olması nedeniyle bazı gençlerde madde kullanımı görülebilmektedir.
2) Anne Babaya Bağlı Nedenler:
Bağımlılık çocukluk çağında ekilen, gençlik ve yetişkinlik çağında gelişen bir davranış biçimidir. Başta anne baba olmak üzere bazı kişilere ya da bu kişilerin yerini alan nesnelere karşı bağımlılık oluşabilir. Çocukluk çağında anne babanın ve toplumsal çevrenin etkisiyle gelişen bağımlılık tohumu bağımlılığı güdü haline getirir. Bunda;
·Anne ve babanın hem birbirleri hem de çocuk ile ilişkisinin bozuk olması,
·Yeterli destek ve sevgi sağlanmadığından çocuğun kendini yalnız hissetmesi
·Çocuğun yaptığı güzel şeylere ilgisiz kalınması veya ödül verilmeyişi,
·Çocuğa çok sık suçluluk duygusu yaşatılması,
·Otoriter, baskıcı veya aşırı koruyucu tutumları,
·Disiplin anlayışında kararsızlık ve tutarsızlık,
·Gencin alkol kullanmasına karşı fazla toleranslı tutum,
·Göç, işsizlik, kayıp ve düşük okul başarısı gibi yaşam stresleri,
·Aile içinde cinsel ya da fiziksel taciz yaşanması,
·Anne ya da babanın veya her ikisinin alkol ve/veya madde kullanması,
·Anne ve babanın boşanmış ya da birinin hayatta olmadığı tek ebeveynli aileler etkili olmaktadır.
3) Çevreye Bağlı Nedenler:
· Ergenlik yıllarında uyuşturucuyu denemede akranların rolü büyüktür. Madde kullanan arkadaş grupları içinde olmak uyuşturucuya bulaşmanın başlıca nedenleri arasında yer alır. Anne babadan bağımsızlaşma sürecindeki genç, davranışlarını grup içerisinde deneyerek geliştirir. Grupta rahat etmek ve saygı duyduğu çocuklara iyi görünmek ister. Grupta belli tarzda davranışın onaylanması bir güvenlik duygusu yaratır. Diğer yandan grup tarafından reddedilmek çok korkutucudur. Genç, madde kullanımının bir norm olduğu grupta yerini kaybetme ve alay edilme endişesi yaşar. Grupta kalabilmek için boyun eğme, inanma, özdeşleşme süreçlerinden bir ya da birkaçını kullanarak grubun ortak amaçlarını ve ilkelerini benimsemeye başlar. Gruptaki davranış kalıbı uyuşturucu almak ise uyuşturucu alır.
· Grup içinde olmaktan mutlu olan, içinde bulunduğu ortamda rol sahibi olduğuna inanan genç insan kendisini başkalarından farklı ve üstün görür. Alkol ve madde kullanımını bir saygınlık simgesi olarak kabul eder. Kendisini ortak kültürden soyutlar, ortak kültüre karşı kızgınlık, nefret gibi duygular besler ve bu duyguların etkisi altında maddeyi kullanması süreklilik kazanabilir.
· Bir toplumda madde kullanımının kabul görmesi madde kullanan kişi sayısının artırır. Örneğin gençler alkol ve madde kullanımına toplumsal olarak kabul edilmiş sigara ve alkolle başlamakta, bağımlı olma riskini taşıyanlar zamanla öteki maddelere geçmektedir.
· Uyuşturucu maddenin çevrede bulunması ve elde edilebilir olması madde kullanımını arttırabilmektedir. Eğer çevrede madde yoksa kullanma olasılığı azalabilir.
Madde Kullanımının Önlenmesinde Anne Babaya Öneriler:
· İyi bir dinleyici olmadığı için çocuğunu anlamayan, kendi değerlerini empoze ederek çocuğun kendi değerlerini geliştirmesine fırsat tanımayan ebeveynlerin ileride çocuklarıyla sorun yaşayacağı bir gerçektir. Anne babanın şefkati, ilgisi, çocuklar ile geçirdiği zaman ve onlara karşı tutumu, madde kullanımını belirleyici etkenler olarak değerlendirilmektedir.
· Ülkemizde yapılan bir araştırmada ailelerin çocuklarının madde kullandığını öğrenmesinin çocukların maddeye alıştıktan iki yıl sonra gerçekleştiği anlaşılmıştır. Bu olgu ailelerin konu ile ilgilisiz olduklarını göstermektedir.
· Uyuşturucu maddeler ve bağımlılık konusunda en önemli risk grubunu gençler oluşturduğu için ailenin önemi çok büyüktür. Anne ve babanın çocuğunun uyuşturucuya bulaşmaması için yapacağı bazı davranış ve girişimler vardır. Bunlar aslında ailenin her koşulda uyması gereken temel kuraldır.
· Her anne baba çocuğu ile güçlü bir sevgi ilişkisi kurmalıdır. Bu sevgi ilişkisi içerisinde çocuğa doğru ve yanlışları öğretmek çok daha kolay olacaktır.
· İyi bir dinleyici olmak ve çocukla duyguların paylaşıldığı bir iletişim kurmak çok önemlidir. Bunun için anne babalar çocuklarını hiç yorum yapmadan, tavsiye ya da yönlendirmede bulunmadan dinleyebilmelidir.
· Aile içi iletişimin kaliteli olması, anne babaların çocuklarının sorunlarından zamanında haberdar olmalarından ve sorunların kemikleşmeden erken müdahaleyle çözümlenmesine imkân sağlar.
· Çocukları bu maddelerden uzak tutma yollarının başında anne babaların bu maddelerden uzak olması gelir.
· Çocuğu eğitmek için koyulan kuralların mantıklı ve birbiriyle tutarlı olmalıdır. Sınırları belirli olan bu kuralları nedenleri çocuğa açıklanmalıdır.
· Uygulanmayan kurallar koymak ilişkiyi bozacağı için kurallar konulduktan sonra mutlaka tam olarak uygulanmalıdır. Kuralların her yerde ve her zaman geçerli olmasına dikkat edilmelidir.
· Ailenin bu konuyu evde konuşmaktan kaçınması sorunu tabu haline getirebilir. Anne babanın kendi çocuğunun uyuşturucu kullanmayacağına ilişkin bir kanıya varıp böyle bir sorun ile karşılaşıncaya kadar beklemesi hata olur.
· Çocukla bu konuda konuşurken hemen bazı öğütler ve kendinden örnekler vermek doğru olmaz. Ebeveynler kimi zaman duymaktan hoşlanmayacakları sözler işitmeye de hazır olmalıdır. Dinlerken anlamaya önem vermek ve çocuğun sözü bitmeden söze başlamamak gerekir.
· Aile kendi değerleri hakkında çocuğa bilgi vermelidir. Çocuğun anlayacağı bir şekilde aile değerleri anlatıldıktan sonra, çocuğun bunları anladığından emin olunmalıdır. Aile değerlerinin dürüstlüğe, sorumluluk almaya, kendini geliştirmeye ve hayata karşı olumlu bakmaya dayandığı ailelerin çocuklarında uyuşturucu kullanımı daha az görülmektedir.
· Ergene arkadaş baskısıyla başa çıkmada yardımcı olmak gerekir. Arkadaş baskısının çok önemli olduğu bu dönemde, arkadaşın sunduğu uyuşturucuyu geri çevirmek özgüvenli ve kendinden emin bir ergen için bile zordur.
· Evde ve dışarıda çocuğun gözlenmesi önemlidir. Anne baba çocuklarının arkadaşlarını ve onların ailelerini tanımaya çalışmalıdır. Gözleme süreci içerisinde suçlayıcı ve yargılayıcı davranışlardan kaçınılmalı, gözlemenin takip etmek olmadığı unutulmamalıdır. Gözlemin, çocuğun bunu ailenin ona olan yakın ilgisi olarak algılayacağı biçimde yapılması gerekir.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)